< terug naar nieuwsoverzicht

Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties (WTMO)

3/12/2021
Het kabinet heeft op 16 december 2019 de Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties (WTMO) voor advies ingediend bij de Raad van State. In dit artikel gaat Jan Snoei RA in op het doel van de wet, de publicatieplicht, de administratieve vereisten en de wijzigingen op het aangepaste wetsvoorstel.
Doel van de wet

Het doel van de wet is onder meer om meer inzicht te verkrijgen in de financiering van maatschappelijke organisaties. Het kabinet wil voorkomen dat donaties aan maatschappelijke organisaties gepaard gaan met onwenselijke beïnvloeding door de geldverstrekkers en misbruik van de vrijheden die hier in Nederland gelden.

Algehele publicatieplicht

De WTMO voorziet in een regeling op grond waarvan stichtingen hun balans en staat van baten en lasten bij het handelsregister moeten deponeren binnen 10 maanden na afloop van het boekjaar. De balans en de staat van baten en lasten worden ondertekend door de bestuurders en door hen die deel uitmaken van het toezichthoudend orgaan. Ontbreekt de ondertekening van een of meer van hen, dan wordt daarvan onder opgave van reden melding gemaakt. De datum van ondertekening wordt op de balans en de staat van baten en lasten vermeld.

Van publicatieplicht naar inzagerecht voor grotere giften

Er is in de internetconsultatie veel kritiek gekomen op de publicatie van giften van € 15.000. Op basis hiervan is een aangepast wetsvoorstel gekomen, welke op 23 november 2020 is aangeboden aan de Tweede Kamer. Kern van dit aangepaste wetsvoorstel is dat burgemeesters en OM de bevoegdheid krijgen om inzage te verkrijgen in alle donaties aan Nederlandse maatschappelijke organisaties van buiten de Europese Unie (EU) of de Europese Economische Ruimte (EER).

De algemene transparantie verplichting - bekendmaking van naam en woonplaats van de donateur van een gift boven een bedrag van €15.000 is komen te vervallen. Met dit wetsvoorstel wordt tegemoet gekomen aan de bezwaren die de sector in het afgelopen jaar heeft geuit.

Administratievereisten

Op basis van het wetsvoorstel zijn maatschappelijke organisaties verplicht om inzicht te kunnen verschaffen in de (geografische) herkomst, doel en omvang van een of meer donaties, welke informatie gedurende zeven jaar bewaard moet worden. Volgens de toelichting op het wetsvoorstel gaat het om gegevens die al aanwezig zijn in de interne administratie. Als er sprake is van een substantiële donatie kan de burgemeester tevens persoonsgegevens (naam en woonplaats) van de donateur opvragen. In het geval de burgemeester vindt dat de maatschappelijke organisatie problematisch gedrag vertoont waardoor de openbare orde in het gedrang komt, is die organisatie verplicht aan het verzoek mee te werken en uiterlijk binnen tien werkdagen de verzochte informatie te verstrekken. Een instelling die niet meewerkt, begaat een economisch delict.

Wijzigingen op het aangepaste wetsvoorstel

Op 8 juni 2021 heeft minister Dekker voor Rechtsbescherming een wijziging van het voorstel Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties (WTMO) in consultatie gebracht. De voorgestelde wijzigingen hierin zijn als volgt:

  • de wet verplicht niet alleen tot transparantie van financiële middelen maar maakt ook ingrijpen door de rechtbank op verzoek van het OM in geldstromen mogelijk, namelijk als het aannemelijk is dat een maatschappelijke organisatie donaties ontvangt en activiteiten ontplooit die erop gericht zijn de Nederlandse democratische rechtstaat te ondermijnen; en
  • de inzageverplichting wordt aangescherpt. Ging het eerst alleen om geldstromen van buiten de EU/EER, met de Nota van Wijziging geldt een inzageverplichting  voor alle donaties, ongeacht de herkomst.
Vervolg

SBF (Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie) heeft op 28 juni 2021 een reactie gestuurd op deze mogelijke wijzigingen. Hierin is het belang aangegeven door het SBF dat alleen op vooraf volstrekt heldere, concreet omschreven en toetsbare gronden door de burgemeester en het OM ingegrepen kan worden en medewerking van de betrokken organisatie kan worden geëist. Wij blijven de ontwikkelingen op dit vlak nauwlettend volgen.

Mocht u vragen hebben kunt u contact opnemen met Jan Snoei via j.snoei@withaccountants.nl.

Jan Snoei RA