Uit het onlangs verschenen rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), genaamd ‘Filantropie op de grens van overheid en markt’, blijkt het belang van filantropie. In dit rapport wordt duidelijk gemaakt dat overheid, markt en filantropie ieder hun eigen rol heeft. Het gaat om liefdadigheid binnen de filantropie. Giften door de overheid kunnen als substituut voor het eigen beleid worden gezien.
Andere onderwerpen die in het rapport naar voren komen zijn: de rol van de loterijen en de ondernemende filantropie (waar ligt de grens tussen maatschappelijke missie van een (sociale) onderneming en haar drang naar winst?).
Op 18 oktober 2019 is er een kabinetsreactie gekomen op het WRR-rapport. Het kabinet geeft aan dat ook de sector zelf behoefte heeft aan een overkoepelend overheidsbeleid en verduidelijking van de coördinerende rol van de regering aangaande filantropie.
In de brief maakt minister Dekker het overheidsbeleid expliciet aan de hand van drie Rijksbrede speerpunten: het stimuleren van geefgedrag, het bevorderen van transparantie en betrouwbaarheid van de sector en het bevorderen van samenwerking tussen overheid en filantropie.
Ons inziens wordt in de kabinetsreactie een onderstreping gegeven van het belang van filantropie. Er komen niet veel grote nieuwe aspecten aan de orde.
Positief is dat het tweejaarlijks onderzoek door de Vrije Universiteit Amsterdam gefinancierd gaat worden. Dit onderzoek geeft meer inzicht in ontwikkelingen in geef gedrag en wordt door zowel de overheid als de sector filantropie benut in de beleidsvorming.
In de kabinetsreactie wordt verder aangegeven dat transparantie van de geldstromen beter kan worden vormgegeven. Hierbij wordt onderzocht op welke wijze dit kan gebeuren. Zoals aangegeven is de noodzaak hiervoor gelegen in enkele mogelijke verdachte geldstromen. Het lijkt ons goed als in de uitwerking hiervan effectieve maatregelen worden geformuleerd die alleen gericht zijn op het risico en daarmee zo weinig mogelijk onnodige ballast voor alle goede doelen organisaties geven.
Ook wordt er in de Kabinetsreactie gesproken over de vele maatschappelijke opgaven (zoals de transitie naar een circulaire economie, inclusie van mensen met een licht verstandelijke beperking alsmede radicaliserings- en criminaliteitspreventie) die de komende tijd ons afkomen en waarin filantropie ook een rol kan spelen. Op welke wijze dit – ook financieel gezien – concreet door filantropische sector opgepakt kan worden, zal moeten gaan blijken.
Positief is ook dat er diverse overleggen komen tussen de overheid en de sector. Ook zal hierin de vraag aan de orde komen hoe in hogere mate complementair gewerkt kan (gaan) worden tussen overheid en filantropie. Daarnaast dient de overheid als vraagbaak, kan er gevraagd overleg plaatsvinden en wordt een meer structureel overleg tussen overheid en de sector verkent met het oog op het preventief signaleren van en acteren op ontwikkelingen. Tevens wordt met sector besproken welke infrastructuur voor dialoog er moet komen om elkaar beter te begrijpen.
Heeft u vragen? drs. Jan Snoei RA helpt u graag verder.
